Gana'da yazılı olmayan ama insanların hayli önem verdiği görgü kuralları var. İstanbul'daki yürüyen merdivenleri düşünün... Onca insana rağmen merdivenin sol tarafında fütursuzca duranları nasıl ayıpılıyorsanız burada da bazen yüzünüze pat diye söylenmeyen ama herkesi rahatsız eden hareketler var. Bazıları da sadece toplumsal bir alışkanlık yüzünden yapılıyor ama bilmeden karşılaştığınızda insanı paranoyaya sürükleme ihtimali taşıyor.
Rusya'da dudaktan öpme şeklinde bir gelenek var ya... Gana'da da yanaktan öpüşme üç kere yapılıyor. Bir sağ, bir sol iki kere öptüğünüz birisi sizi üçüncü kez öpmek için çektiğinde insanların sapık olduğunu yada sizden çok hoşlandığını düşünmeyin. Kadın yada erkek fark etmeksizin herkesin yaptığı bu hareket tamamen toplumsal bir alışkanlıktan ibaret. Afrika'da karşılaşacağınız en normal selamlaşmalardan biri Gana'da diyebilirim. Mesela Kenya ve Tanzanya bölgelerinde yaşayan bazı topluluklar (Masailer) selamlaşmak için birbirlerine tükürmeyi tercih ediyormuş. El sıkışırken de ellerinin içine tükürdükleri anlatılanlar arasında.
Gana'da tokalaşma şekli bizim çiftetelliyi aratmıyor! Karşınızdakinin elini sıktıktan sonra orta parmaklarınızı uçlarından değdirip baş parmağınızın yardımıyla aynı anda şıklatmanız gerekiyor. Okurken size tuhaf gelmiş olabilir ama çok enerjik ve eğlenceli bir selamlaşma şekli olduğuna emin olabilirsiniz.
Biriyle yemeğe çıktınız ama karşınızdaki kişi tabağındaki yemeğin hepsini bitirmedi ve son yarım saattir hiç yemiyor da. O kısa bir süreliğine (mesela lavabo kullanımı için) masadan kalktığında tabakları almak için gelen garsona asla daha fazla yiyemediğinizi, zaten buz gibi olduğunu, hepsini götürebileceğini söylemeyin. Gana'da yiyecekleri paket yaptırmak çok yaygın bir hareket ve şehrin en lüks restoranlarında bile arta kalan yemekleri paket yaptırmak mümkün. Karşınızdaki kişi azıcık dahi olsa arta kalan yemeğini paket yaptırmak istiyor olabilir ve Gana'da birinin yemeğini attırmak işlenebicek en büyük kabahatlerden biri.
Birileriyle karşılaştığınızda ilk sağ tarafınızdakiyle tokalaşmanız gerekiyor. Solda duran çok yakından tanıdığınız biri de olsa, genel müdür de olsa en sağdakinden başlamanız gerekiyor. Bu bir iş toplantısıysa iki kat dikkatli olmalısınız. Aksi halde insanların akıllarında "fırsatçı" yada "görgüsüz" olarak nitelendirilmeniz an meselesi.
Sokakta yüyürken, bir dükkandan çıkarken yada sadece evin önünde araba beklerken etrafınızdan taksiler geçecek ve tüm şöförler size öpücük atacak. Sakin olun ve sizi taciz ettiklerini düşünmeyin. Gana'da taksiciler hem kadın hem de erkek müşterilere seslenmek için sürekli öpücük atıyor. Eğer duymazlıktan gelirseniz size doğru yaklaşmaya ve sesli şekilde öpücük atmaya devam edeceklerine emin olabilirsiniz. Bu gelenek Gana'ya nasıl yerleşmiş bilmiyorum ama bazı kumarhanelerde (Özellikle Kıbrıs) görevlilere seslenmek için aynı bu şekilde öpücük atmak gerekiyor. Böylece bağırma ve benzeri gürültüler olmadan birilerini çağırmış oluyorsunuz.
Ganalı bir kızı çok sevdiniz ve evlenmeye karar verdiniz. Öyle çiçek yaptırıp istemeye gitmek yok... Gelin adayının hem annesine hem de babasına ayrı ayrı zarflar hazırlamanız ve yüklü miktarda başlık parası vermeniz gerekiyor. Ayrıca tatlı yiyip tatlı konuşmak için çikolata değil, Scnapps adı verilen alkollü içkiden almanız lazım. Alkol oranı hayli yüksek olan bu içki elinizde olmadan Gana'da kız tarafının kapısını bile çalamazsınız.
Laf Scnapps adlı içkiden açılmışken... Eğer bir kabile büyüğü ile toplantı yapanız gerekiyorsa yada bir açılışınız varsa ve Ganalı insanlar da davetliyse bu içkiden bir kaç şişe alıp bulundurmanızda fayda var. Açılışlarda uğurlu gelmesi için yere dökülmesi ve topluluk büyüklerinin hediye olarak kabul etmesi bilinenler arasında. Bu içkiyi Ganalılar Hollanda tarafından gelen sömürgeci güçlerden öğrenmiş. Zaten Almanya taraflarında shot bardaklarında içilen scnapps'in kullanımı hala yaygın ve yemek sonrasında hazım için tercih ediyorlar sanırım. Gana'da ise çok daha kıymetli bir yeri olduğunu bilin.
Merhabalaşma Türkiye'deki büyük kentlerin aksine Gana'da hala çok önemli bir gelenek. Biriyle yolda karşılaştığınızda tanımasanız da size selam veriyorsa selamını mutlaka alın.
Bu taraflara gelirseniz "Seninle arkadaş olmak istiyorum." en çok duyacağınız sözlerden biri olacak. Markette alışveriş yaparken, sokakta yürürken yada deniz-havuz kıyısında insanlardan sürekli bu sözü işiteceksiniz. Özellikle de yalnızsanız. Çünkü yanınızda biri olduğunda (sevgili yada eş gibi) tepki gelmesinden korkup böyle şeyler söylemiyorlar. Gana'da insanlar beyaz biriyle arkadaş olmayı çok havalı buluyor ve bazen sadece fotoğraf çekilmek için bile yanınıza geldikleri oluyor. Böyle durumlarda kibar davranıp fotoğraf çektirin derim. Ama ileriye gidip numaranızı isterlerse -ki isteme ihtimalleri çok yüksek- özel numara olduğu için paylaşamayacağınızı söyleyip yanlarından ayrılın. Yoksa sizi sürekli arayabilirler, benden uyarması.
Birini size doğru çağırırken yada gel diye işaret ederken ne yaparsınız? Elinizi karşıya uzatır, avucunuz havaya bakar şekilde parmaklarınızı kendinize doğru çekip çağırma işareti yaparsınız değil mi? Hatta en çok "gel, gel" diye bebeklere yaparız. Gana'da bu hareket çok ayıp karşılanıyor. Birini çağırırken kesinlikle avuç içiniz aşağıya bakmalı.
Son olarak toplumda bir de sol el meselesi var. Sol el ile tokalaşılması, selam verilmesi yada para, hediye gibi şeylerin alınıp verilmesi hoş bulunmuyor. Sol el insanlar tarafından "tuvalette kullanılan el" gibi görülüyor.
 |
| Sokakta dövüşen iki insan gördüğünüzde hemen ayırmaya çalışmayın. Özellikle de eldiven giymişlerse! Boks burada sıkça karşılaşacağınız bir şey ve halk için bizdeki bilek güreşi ile aynı mertebede. |
Gana'da tokalaşma şekli bizim çiftetelliyi aratmıyor! Karşınızdakinin elini sıktıktan sonra orta parmaklarınızı uçlarından değdirip baş parmağınızın yardımıyla aynı anda şıklatmanız gerekiyor. Okurken size tuhaf gelmiş olabilir ama çok enerjik ve eğlenceli bir selamlaşma şekli olduğuna emin olabilirsiniz.
Biriyle yemeğe çıktınız ama karşınızdaki kişi tabağındaki yemeğin hepsini bitirmedi ve son yarım saattir hiç yemiyor da. O kısa bir süreliğine (mesela lavabo kullanımı için) masadan kalktığında tabakları almak için gelen garsona asla daha fazla yiyemediğinizi, zaten buz gibi olduğunu, hepsini götürebileceğini söylemeyin. Gana'da yiyecekleri paket yaptırmak çok yaygın bir hareket ve şehrin en lüks restoranlarında bile arta kalan yemekleri paket yaptırmak mümkün. Karşınızdaki kişi azıcık dahi olsa arta kalan yemeğini paket yaptırmak istiyor olabilir ve Gana'da birinin yemeğini attırmak işlenebicek en büyük kabahatlerden biri.
Birileriyle karşılaştığınızda ilk sağ tarafınızdakiyle tokalaşmanız gerekiyor. Solda duran çok yakından tanıdığınız biri de olsa, genel müdür de olsa en sağdakinden başlamanız gerekiyor. Bu bir iş toplantısıysa iki kat dikkatli olmalısınız. Aksi halde insanların akıllarında "fırsatçı" yada "görgüsüz" olarak nitelendirilmeniz an meselesi.
Sokakta yüyürken, bir dükkandan çıkarken yada sadece evin önünde araba beklerken etrafınızdan taksiler geçecek ve tüm şöförler size öpücük atacak. Sakin olun ve sizi taciz ettiklerini düşünmeyin. Gana'da taksiciler hem kadın hem de erkek müşterilere seslenmek için sürekli öpücük atıyor. Eğer duymazlıktan gelirseniz size doğru yaklaşmaya ve sesli şekilde öpücük atmaya devam edeceklerine emin olabilirsiniz. Bu gelenek Gana'ya nasıl yerleşmiş bilmiyorum ama bazı kumarhanelerde (Özellikle Kıbrıs) görevlilere seslenmek için aynı bu şekilde öpücük atmak gerekiyor. Böylece bağırma ve benzeri gürültüler olmadan birilerini çağırmış oluyorsunuz.
Ganalı bir kızı çok sevdiniz ve evlenmeye karar verdiniz. Öyle çiçek yaptırıp istemeye gitmek yok... Gelin adayının hem annesine hem de babasına ayrı ayrı zarflar hazırlamanız ve yüklü miktarda başlık parası vermeniz gerekiyor. Ayrıca tatlı yiyip tatlı konuşmak için çikolata değil, Scnapps adı verilen alkollü içkiden almanız lazım. Alkol oranı hayli yüksek olan bu içki elinizde olmadan Gana'da kız tarafının kapısını bile çalamazsınız.
Laf Scnapps adlı içkiden açılmışken... Eğer bir kabile büyüğü ile toplantı yapanız gerekiyorsa yada bir açılışınız varsa ve Ganalı insanlar da davetliyse bu içkiden bir kaç şişe alıp bulundurmanızda fayda var. Açılışlarda uğurlu gelmesi için yere dökülmesi ve topluluk büyüklerinin hediye olarak kabul etmesi bilinenler arasında. Bu içkiyi Ganalılar Hollanda tarafından gelen sömürgeci güçlerden öğrenmiş. Zaten Almanya taraflarında shot bardaklarında içilen scnapps'in kullanımı hala yaygın ve yemek sonrasında hazım için tercih ediyorlar sanırım. Gana'da ise çok daha kıymetli bir yeri olduğunu bilin.
Merhabalaşma Türkiye'deki büyük kentlerin aksine Gana'da hala çok önemli bir gelenek. Biriyle yolda karşılaştığınızda tanımasanız da size selam veriyorsa selamını mutlaka alın.
Bu taraflara gelirseniz "Seninle arkadaş olmak istiyorum." en çok duyacağınız sözlerden biri olacak. Markette alışveriş yaparken, sokakta yürürken yada deniz-havuz kıyısında insanlardan sürekli bu sözü işiteceksiniz. Özellikle de yalnızsanız. Çünkü yanınızda biri olduğunda (sevgili yada eş gibi) tepki gelmesinden korkup böyle şeyler söylemiyorlar. Gana'da insanlar beyaz biriyle arkadaş olmayı çok havalı buluyor ve bazen sadece fotoğraf çekilmek için bile yanınıza geldikleri oluyor. Böyle durumlarda kibar davranıp fotoğraf çektirin derim. Ama ileriye gidip numaranızı isterlerse -ki isteme ihtimalleri çok yüksek- özel numara olduğu için paylaşamayacağınızı söyleyip yanlarından ayrılın. Yoksa sizi sürekli arayabilirler, benden uyarması.
Birini size doğru çağırırken yada gel diye işaret ederken ne yaparsınız? Elinizi karşıya uzatır, avucunuz havaya bakar şekilde parmaklarınızı kendinize doğru çekip çağırma işareti yaparsınız değil mi? Hatta en çok "gel, gel" diye bebeklere yaparız. Gana'da bu hareket çok ayıp karşılanıyor. Birini çağırırken kesinlikle avuç içiniz aşağıya bakmalı.
Son olarak toplumda bir de sol el meselesi var. Sol el ile tokalaşılması, selam verilmesi yada para, hediye gibi şeylerin alınıp verilmesi hoş bulunmuyor. Sol el insanlar tarafından "tuvalette kullanılan el" gibi görülüyor.
Yorumlar
Yorum Gönder